Je hebt vast wel eens gehoord van cortisol: het beruchte stresshormoon. Maar wist je dat cortisol eigenlijk bedoeld is om je te beschermen? Wanneer je stress ervaart, maakt je lichaam cortisol aan om je te helpen omgaan met die druk. Het zorgt ervoor dat er energie vrijkomt, je bloeddruk stijgt en je alerter wordt. Dankzij cortisol kun je presteren onder druk en blijf je scherp als het nodig is.

Wat is cortisol?

Cortisol is een hormoon dat wordt aangemaakt door je bijnieren en dat een belangrijke rol speelt in je stofwisseling, immuunsysteem en het regelen van je bloeddruk. Het staat bekend als het ‘stresshormoon’, omdat het vrijkomt op momenten van spanning of druk. Maar cortisol is niet alleen voor stress: het helpt je ook om elke ochtend wakker te worden en energie vrij te maken voor de dag.

De rol van cortisol als stresshormoon

Als je stress ervaart, geeft je lichaam cortisol af om je te helpen omgaan met de situatie. Het zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel stijgt, je bloeddruk omhooggaat en je alertheid toeneemt. Dit maakt je klaar om een uitdaging aan te gaan. Op korte termijn is dat handig, maar bij langdurige stress blijft je lichaam cortisol aanmaken – en dat kan juist schadelijk zijn.

Symptomen van een teveel of te weinig cortisol

Bij een te hoog cortisolniveau kun je last krijgen van vermoeidheid, slaapproblemen, gewichtstoename, een opgejaagd gevoel en een verzwakt immuunsysteem. Ook kan het leiden tot stemmingswisselingen of depressieve gevoelens.
Bij een tekort aan cortisol kun je je zwak, duizelig en moe voelen. Ook kun je last krijgen van lage bloeddruk en een verminderd vermogen om met stress om te gaan.

Hoe houdt je je cortisol in balans

Het begint met herstel en ontspanning. Zorg voor voldoende slaap, eet gezond en regelmatig, beweeg op een manier die bij je past (bijvoorbeeld wandelen of yoga) en neem bewust pauzes in je dag. Mindfulness, ademhalingsoefeningen en tijd in de natuur kunnen helpen om je cortisolniveau te verlagen. Vraag jezelf regelmatig af: hoe kan ik vandaag een rustmoment pakken?

Plan ook iedere dag een micro pauze in. Dit zijn kortdurende stiltes van een paar minuten. Heel kort, maar wel heel efficiënt. In deze minuten ben je bewust bezig met je ademhaling, de stilte en bijvoorbeeld de muziek om je heen. Plan dit om de 2 uur zodat je lichaam snel tot rust komt en een piek van cortisol snel weer kan laten dalen.